جراحی بینی یک جراحی پلاستیک میباشد که عمدتاُ با هدف زیبایی انجام میشود اما در برخی از موارد نیز ممکن است بیماران جهت بهبود عملکرد بینی تصمیم به جراحی بگیرند. گرفتگی و انسداد بینی به عنوان یکی از عوارض پس از جراحی میباشد، که بر اساس تحقیقات بالینی حدود 10 درصد از بیماران پس از جراحی بینی دچار انسداد و گرفتگی بینی میشوند. با توجه به اینکه این عارضه میتواند مشکلاتی را برای بیماران در طی دوران نقاهت و پس از آن ایجاد نماید در ادامه به بررسی دلایل گرفتگی بینی بعد از جراحی بینی و راههای درمان آن میپردازیم.
دلایل گرفتگی و انسداد بینی پس از جراحی بینی چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است سبب گرفتگی بینی بعد از جراحی شود که در اکثر این موارد طبیعی است و به مرور زمان برطرف می شود.
گرفتگی موقت بینی پس از جراحی
گرفتگیهای کوتاه مدت پس از جراحی بینی به عنوان یکی از عوارض شایع پس از جراحی میباشد. دلایل مختلفی منجر به گرفتگی بینی در طی روزهای اول پس از جراحی میشود که عبارتند از:
1-وجود تامپون و پانسمان داخل بینی: در اکثر جراحیها پس از پایان جراحی به منظور جلوگیری از خونریزی و هم چنین چسبندگی در داخل بافت بینی، جراح از پانسمانهایی تخت عنوان تامپون در داخل بینی استفاده مینماید. وجود تامپون معمولاُ به مدت 24 تا 48 ساعت در داخل بینی قرار میگیرد و پس از آن توسط جراح خارج میشود. تا زمانی که تامپونها داخل بینی قرار دارند تنفس برای بیماران سخت بوده و احساس گرفتگی در بینی دارند اما پس از خارج ساختن تامپونها تنفس راحتتر انجام میشود.
2-تورم و التهاب: پس از پایان جراحی به دلیل تغییرات ساختاری استخوان، غضروف و بافت بینی که در طی جراحی انجام میشود. تورم و التهاب در طی روند بهبودی امری طبیعی میباشد. التهاب در داخل بینی میتواند موجب گرفتگی بینی و مشکلات تنفسی شود، اکثر بیماران تا چند روز پس از جراحی نمیتوانند به راحتی از طریق بینی تنفس کنند و پس از آن به تدریج با از بین رفتن التهابات، گرفتگی بینی کاهش یافته و تنفس راحتتر انجام میشود. در اکثر موارد تورم بینی در طی چند هفته به تدریج بهبود مییابد اما در برخی از بیماران تورم بینی به مدت 6 الی 12 ماه پس از جراحی نیز همچنان میتواند موجب ناراحتی بیماران شود.
گرفتگی طولانی مدت بینی پس از جراحی
1-باریک شدن حفره و مجاری بینی در طی جراحی: در صورتی که راه هوایی بینی در طی جراحی بدون توجه به آناتومی بینی، باریک شود میتواند منجر به انسداد و گرفتگی بینی پس از جراحی شود.
2-انحراف سپتوم: سپتوم تیغهی میانی در بینی است که منجر به جدا شدن بینی به دو قسمت میشود، هرگونه انحراف در سپتوم حتی انحراف جزئی میتواند نقش عمدهای در انسداد راه هوایی بینی داشته باشد. در برخی موارد انحراف سپتوم پیش از جراحی نیز وجود داشته اما پزشک متوجه این مشکل در معاینات پیش از جراحی نشده و در طی جراحی نیز اقدامی برای اصلاح آن انجام نمیدهد و پس از جراحی با برطرف شدن سایر نواقص این مشکل شناسایی میشود.
3-چسبندگی و تشکیل بافت اسکار: در برخی از افراد روند بهبود در بافتهای داخلی بینی با تشکیل بافت اسکار همراه میشود که میتواند گرفتگیهایی را در بینی ایجاد نماید.
4-عدم تقارن در حفرههای بینی: یکی دیگر از مشکلاتی که در حین جراحی ایجاد میشود عدم تقارن در حفرههای بینی میباشد که در نهایت میتواند منجر به گرفتگی و اختلال تنفس شود.
پس انتخاب یک جراح بینی مجرب از اهمیت زیادی برخوردار است.
درمان انسداد و گرفتگی بینی بعد از جراحی بینی چیست؟
- استفاده از کمپرس آب سرد: در صورتی که گرفتگی بینی به دلیل التهاب و تورم باشد میتوانید با استفاده از کمپرس آب سرد در 48 ساعت اول میزان تورم را تا حدود بسیاری کاهش دهید، کاهش تورم در اکثر موارد انسداد و گرفتگی بینی را نیز برطرف مینماید.
- خودداری از مصرف غذاهای شور و تند در دوران بهبودی که سبب تورم بیشتر و طولانی شدن گرفتگی بینی می شود.
- با استفاده از یک اسپری سالین (آب نمک) می توان احتقان جراحی بینی را تسکین داد البته با مشورت و تجویز جراح بینی.
- جراحی ترمیمی بینی: در برخی موارد جهت برطرف کردن انسدادهایی که در طی جراحی اول ایجاد شده است چارهای جز جراحی مجدد نمیباشد. جراحی دوم به جراحی ترمیمی نیز معروف میباشد با هدف برطرف کردن مشکلاتی که در جراحی اول ایجاد شده است میباشد. با توجه به عامل ایجاد کنندهی انسداد، در طی جراحی دوم ممکن است اهداف زیر در جراحی ترمیمی دنبال شود:
- برداشتن بافت اسکار تشکیل شده در داخل بینی
- پیوند غضرف و یا استخوان جهت تقویت و باز کردن راههای هوایی
جراحی ترمیمی ممکن است به روش آندوسکوپی و بدون اینکه نیاز به جراحی باز باشد بتواند انسداد بینی را برطرف نماید و در برخی مواقع نیز با توجه به شدت انسداد و گرفتگی احتیاج به جراحی باز میباشد.
کلام آخر
در بیشتر موارد گرفتگی بینی یک عارضه ی طبیعی بعد از جراحی بینی است، که در بیشتر موارد بعد از 1 تا 3 هفته بعد از عمل بهبود می یابد، اگرچه برخی از بیماران ممکن است برای چندین ماه این احساس را داشته باشند. در صورتی که جهت جراحی خود یک جراح با تجربه انتخاب نمائید میتوانید از عوارضی مانند انسداد و گرفتگی بینی دائمی جلوگیری کنید و دوران نقاهت را بدون کوچکترین مشکلی سپری نمائید و احتیاجی به جراحی ترمیمی نیز نخواهید داشت. بنابراین به تمام افرادی که قصد جراحی بینی دارند توصیه میشود پیش از جراحی تحقیقات کاملی در مورد انتخاب جراح داشته باشند.